Jesień to okres intensywnych prac polowych. Najwyższy czas pomyśleć o przygotowaniach do wykopania ziemniaków przeznaczonych na zimowe przechowanie. Przygotowanie plantacji do zbioru jest niezwykle ważne bo od tego zależy, czy i jak ziemniaki się przechowają przez zimę.
W zależności od wczesności odmiany wykopki należy przeprowadzić w terminie od połowy sierpnia do końca września. Dochowanie tego terminu pozwoli uniknąć niebezpieczeństwa przemarznięcia bulw w przypadku wystąpienia jesiennych przymrozków. W tych rejonach kraju, w których nie zachodzi obawa wystąpienia znacznych przygruntowych przymrozków (centralne, południowe i południowo-zachodnie województwa) wykopki późnych odmian ziemniaków można przedłużyć do 10 października.
Dobre warunki do przeprowadzania wykopków
Ziemniaki w znakomitej większości przypadków są dziś wykopywane mechanicznie przy użyciu kombajnów ziemniaczanych, a na mniejszych plantacjach - kopaczek elewatorowych i coraz rzadziej spotykanych kopaczek gwiazdowych. Mechaniczny zbiór ziemniaków należy wykonać po osiągnięciu przez bulwy pełnej dojrzałości. Sprawdzianem właściwego momentu jest stan, w którym naskórek bulwy nie złuszcza się pod naciskiem kciuka. Optymalne warunki do przeprowadzania mechanicznego zbioru ziemniaków występują, przy temperaturze gleby powyżej 10 stopni Celsjusza i wilgotności nie większej niż 15%. Niższa temperatura gleby i jej większa wilgotność zwiększają podatność bulw na uszkodzenia mechaniczne. W takich warunkach naskórek bulw staje się mniej elastyczny i w większym stopniu narażony jest na obicia przez pręty kopaczek lub kombajnów, a także podczas transportu i rozładunku. Powstałe wówczas uszkodzenia sprzyjają przenikaniu do wnętrza bulw grzybów i bakterii, które powodują duże straty w okresie przechowywania. Wykopki przeprowadzane podczas deszczu i przy wysokim uwilgotnieniu gleby zmniejszają stopień jej odsiania, obniżają jakość pracy maszyn zbierających i dokładność zbioru.
Przygotowanie plantacji ziemniaków do zbioru
Prawidłowe wykonanie mechanicznego zbioru zależy od właściwego przygotowania plantacji. Celem wszystkich zabiegów przygotowawczych jest ograniczenie pracochłonności, a jednocześnie zebranie bulw wysokiej jakości bez uszkodzeń mechanicznych, strat i zanieczyszczeń. Przy intensywnej produkcji bardzo ważnym zabiegiem jest niszczenie naci w odpowiednim terminie przed ich zbiorem. Ma to bardzo duży wpływ na jakość i zdrowotność plonu.
Niszczenie naci ziemniaków ma na celu:
- przyśpieszenie osiągnięcia dojrzałości fizjologicznej bulw do zbioru,
- przygotowanie plantacji do zbioru co znacznie zmniejsza ilość uszkodzeń mechanicznych,
- zabezpieczenie bulw przed porażeniem wirusami, rizoktoniozą i zarazą ziemniaczaną.
Termin, w którym przystępujemy do niszczenia łęcin zależy od stanu wegetacji oraz planowanego terminu zbioru. Zabieg i powinien być przeprowadzony na 1 do 3 tygodni przed planowanym zbiorem. Zniszczenie naci, a przy tej okazji chwastów, ułatwia obsychanie oraz ogrzewanie gleby i bulw. Sprawia to, że naskórek w wyższej temperaturze staje się bardziej elastyczny, mniej podatny na uszkodzenia mechaniczne. Na plantacji pozbawionej łęcin i chwastów łatwiej też przeprowadzić zbiór.
Ziemniaki przeznaczone do długotrwałego przechowywania, bezpośrednio po wykopaniu powinny być dobrze osuszone i przebrane w celu usunięcia bulw uszkodzonych mechanicznie i z objawami chorób.